İngilizce zengin olduğu kadar, bünyesinde ilginç bilgiler de barındırır, bazen öyle kelimeler, öyle istisnalar ile karşılaşırsınız ki hayrete düşersiniz. Öğrenme sürecimize biraz ara verelim ve hadi bu 10 ilginç gerçeğe birlikte bir göz atalım.
1. Oxford English Corpus’ta tam 2.1 milyar kelime bulunur
Oxford English Corpus İngilizce üzerine günümüzde hazırlanan en kapsamlı sözlük olarak da bilinir. Sadece İngiltere ve Amerika’daki değil, dünyanın dört bir yanından tüm interneti tarayarak İngilizce kelimeleri toplamıştır. Çünkü bildiğiniz gibi İngilizce artık sadece bu iki ülkenin hakimiyetindeki bir dil değildir. Yeni kelimeler dünyanın her bir yanında türetilebilir ve kullanıma sokulabilir. Kısacası İngilizce ile ilgili aklınıza gelebilecek her ifade bu sözlükte bulunur diyebiliriz. Bu kadar çok kelime olmasının sebebi ise, İngilizcenin çok yaygın olması ve yeni kelimelere de açık olmasıdır. Örneğin “selfie” kelimesi İngilizceye son on yılda dahil olan bir sözcüktür. İngilizce bu konuda çok canlı bir dildir diyebiliriz. Yeni türetilen kelimeler hemen benimsenir ve kullanılmaya başlar. Peki bu çalışmanın amacı ne derseniz, bu derleme İngiliz dilinin zaman içindeki değişimlerini takip etmek için kullanılır ve sadece araştırmacılara açıktır.
2. Ortalama bir İngiliz veya Amerikalı 20.000 kelime bilir
Bu sayı kişinin eğitim seviyesine göre değişmekle beraber 50.000’e kadar çıkmaktadır. Ama bu gözünüzü korkutmasın. Günlük konuşmalar yapmak için, okuduğunuz, izlediğiniz, dinlediğiniz şeylerin %90-95’ini anlamanız için 3000-5000 kelime bilmeniz yeterlidir. Bu sayı ve kelimeler yine Oxford Üniversitesi’nin uzun yıllar boyunca yaptığı araştırmalar sonucunda ortaya çıkmıştır.
3. Kelimelerin ömürleri 1.000 ila 20.000 yıl arasında değişmektedir
Daha önce muhtemelen dillerin canlı olduğunu duymuşsunuzdur. Bu sadece İngilizceye özel bir şey değil ama yukarıda değindiğimiz gibi İngilizce daha canlı bir dildir. Peki “canlı” ile neyi kastediyoruz? Bildiğiniz gibi bir dili konuşan kimse kalmayınca o dil ölür. Dilin en küçük yapıtaşı olan kelimeler de öyle. Sürekli yeni kelimeler üretildiği, yani doğduğu gibi, kullanılmayan kelimeler de ölür yani unutulurlar. Bazı kelimeler tamamen kullanımdan kalktığı gibi, bazıları da anlam değiştirirler, doğdukları haliyle kullanılmazlar.
4. Yaklaşık her 90 dakikada bir yeni bir kelime türetilmektedir
Sürekli yeni kelimelerin ortaya çıktığını söylemiştik ama bu ne sıklıkta olur? Dokuz ayda bir mi? 10 yılda bir mi? Doğru cevap, başlıkta belirttiğimiz gibi yaklaşık 90 dakikada bir yeni kelime! Düşünsenize 90 dakikada 1 yeni kelime, yılda yaklaşık 6000 kelime yapar! Neyse ki hepsi selfie kadar hızlı yaygınlaşıp kullanıma girmiyor.
5. İngilizce 67 ülkede resmi dil olarak kullanılmaktadır
Dünya üzerinde yaklaşık 200 ülke olduğunu varsayarsak dörtte birinden fazlasına denk gelmektedir bu sayı. Hatta bir şehir efsanesine göre bir kişi sadece İngilizce biliyorsa, sadece İngilizce konuşulan ülkelere ayak basarak dünyanın etrafını dolaşabilirmiş. Denemek isteyen?
6. ‘Palindrome’ neydi?
İçinden ‘palindrome emekti’ diyenlere anne terliği geliyor! Palindrome baştan ve tersten aynı şekilde okunabilen kelimelere verilen isimdir. Türkçede palindrom veya dönüşük sözcük olarak kullanılmaktadır. Dönüşük mü? Neyse, bu kelimeleri tespit etmek oldukça eğlenceli.
Onlara İngilizceden bazı örnekler; kayak (kayık) level (seviye).
Türkçeden bazı örnekler; makam, neden.
Ama bence en güzeli ‘racecar’ yani yarış arabası.
7. İngilizcede yanlış basımdan sözlüğe giren kelime vardır
Örneğin ‘dord’ kelimesi onlardan biridir. Aslında ‘D or d’ yani ‘büyük D ya da küçük d’ yazılmak istenmiş ama boşluk bırakılmayınca ‘Dord’ olarak 1934 yılında Webster sözlüğünde yerini almıştır.
8. İngilizcede bilinen en eski sözcük: Who
Kimsin lan sen? Asıl sen kimsin oğlum? Ya sen benim kim olduğumu biliyor musun? Bu diyalogları gündelik hayatta sıkça duyarız ve sadece bizim millete özgü değil demek ki. İngilizcede bilinen en eski kelime ‘who’ yani ‘kim’miş. Diğer en eski kelimeler ise: ‘I’ ‘we’ ve ‘three’. Yani sırasıyla, ‘ben, biz’ ve ‘üç’. Neden bir değil de üç aga? Ben buna takarım.
9. Küçük harflerin üzerine konulan nokta: Tittle
Derslerimizi izliyorsanız sizin de çok iyi bildiğiniz gibi, İngilizcede büyük harflerde asla nokta kullanılmaz. Örneğin J ve I harfleri büyük yazılacaksa böyle noktasız, küçük yazılacaksa j ve i şeklinde noktalı yazılır. Çünkü bu harfler nokta olmadığında büyük ve küçük yazımı aynıdır. İşte ayırt etmek için noktalar düşünülmüş ama işin ilginç kısmı bu noktaların bir ismi olması. Bu kelimelere harf üstü simgesi yani ‘tittle’ denmektedir. ‘Title’ kelimesiyle karıştırmayın please.
10. Koltuk değneği kelimeleri?
Konuşma dilinde sık sık tekrar edilen ‘basically, actually, honestly’ yani ‘temel olarak, aslında, doğrusu’ gibi kelimelere ‘crutch words’ yani ‘koltuk değneği kelimeleri’ denir. Bu kelimeler kurduğumuz cümlelerdeki anlamı değiştirmese de onları destekler. Belki de bu destekleri ve her daim imdadımıza yetiştikleri için onlara ‘koltuk değneği’ deniyordur.
İngilizceyle alakalı birçok ilginç bilgiye baktığımız bu yazımızın da sonuna geldik. Bir sonraki yazımızda görüşmek üzere.
