Dil gelişimi çocuk gelişiminde önemli yer tutuyor. Bu sebeple de ebeveynlerin merak ettiği konulardan biri de çocuklarda dil gelişimi konusu. Çocuklarda dil gelişimi, çocuğun iletişim kurma becerisini etkiliyor. Bunun yanı sıra, çocukların duygularını ifade edebilme ve anlama kabiliyeti de dil gelişimleriyle doğru orantılı. Dahası, çocuğun düşünme, öğrenme ve sorun çözebilme yetileri üzerinde oldukça etkili. Tüm bunları göz önünde bulundurarak bu yazımızda çocuklarda dil gelişimi konusuna değinmek istedik. Dil gelişimi, çocuğun hayatını sadece iletişim kurmada değil pek çok bakımdan etkileyeceği için oldukça önemli bir konu. Peki ya ikinci bir dile ne zaman başlamalı? Çocuğumuza İngilizce öğretmeye ne zaman başlamalıyız? Çocuklara 2. dili nasıl öğretebiliriz? 2. bir dilin çocuğumun zihinsel gelişiminde nasıl bir etkisi olabilir? gibi sorularla konumuzu ele almaya çalışacağız. Hazırsanız başlayalım!

Çocuklarda Dil Gelişimi

Bebekler henüz anne karnındayken duydukları dilin seslerini tanımaya başlarlar. Her bebek, duyduğu her dilin seslerini taklit etme ve kolayca edinebilme donanımıyla dünyaya gelir. Henüz 3 aylıkken ses ile gürültünün ayrımını yaparlar. Dolayısıyla sesleri ayırt etmeye başlarlar. Bununla birlikte bebekler, henüz 3 aylıkken şarkı söylemeye de başlarlar. Belki ilk dinlediğimizde şarkılarını algılamayız ama seslerindeki tonlamayı, vurguyu duyarız. Çünkü bu şarkı söyleme, anlamlı kelimelerle olmaz ama vurgularla, sesteki alçalıp yükselmelerle olur. Bu da dil edinimi için önemli bir başlangıçtır. Çünkü bebekler 10 aylık olduklarında duydukları sesleri daraltmaya başlarlar. Böylece en çok hangi dilin seslerini duyuyorlarsa, o sesleri edinirler. Dolayısıyla, daha dünyaya geldiği ilk günden itibaren bebeğimizle ikinci bir dili konuşmamız oldukça önemlidir. Ne kadar çok konuşursak, şarkı söylersek, hikaye anlatırsak bebek, dile o denli maruz kalır. Ve böylece ikinci bir dildeki farklı sesleri de edinir. Dilerseniz İngilizce şarkılara Türkçe anlamlarıyla birlikte yer verdiğimiz İngilizce Bebek Şarkıları yazımıza göz atabilirsiniz.

Çocuklarda dil gelişim dönemleri nelerdir?

  • Dinleme Dönemi: 0-6 aylık. Dünyaya gözlerini açtıktan sonra bebeklerin çevresindekilerle iletişimi dinleme yoluyla gerçekleşir. Bu dönemde bebekler, etraflarında gerçekleşen olayları sadece dinleyerek algılamaya çalışırlar. Bununla birlikte, bebekler gürültüye tepki verip gürültünün geldiği yere doğru dönerek, seslerin nereden geldiğini anlamak için kafalarını o yöne çevirir ve çok ender de olsa sesin geldiği yeri gözleriyle takip etmeye çalışırlar. Bu saydıklarımız, bu dönemin en tipik özelliklerindendir. Alıcı durumunda olan bebeklerin bu dönemde tek çıktıları ağlamadır. Rahatsız olduklarını, acıktıklarını, susadıklarını o zamanlar tek iletişim yöntemleri olan ağlamayla ifade ederler. Bebeklerimizin alıcı konumunda olduğu bu dönemde onlarla iletişim kurarak, onlara içerik diğer bir deyişle girdi sağlayarak çıktı olarak sesleri üretmelerine yardımcı olmalıyız.
  • Mırıldanma Dönemi: 6-12 aylık. Bebekler bu dönemde çevresindekilerle daha çok iletişim kurmaya başlarlar. Ve “ba” “na” gibi sesler çıkarmaya başlarlar. Bu dönemde çıkarılan sesler zaman zaman aile büyükleri tarafından “önce baba dedi” ya da “önce dede dedi” gibi karşılansa ve heyecan yaratsa da aslında bebekler kendileri için anlamlı olmayan sesleri tekrar etmekten başka bir şey yapmıyorlar. 
  • Tek sözcük Dönemi: 12-18 aylık: Bu dönemde çocuklar tek sözcükle iletişime geçerler. Bu dönemde çocuk ablasına ait bir defteri gösterip “abla” diyorsa o defterin ablasına ait olduğunu anlatmak istiyordur. Çocuklar bu mesajları verirken jest ve mimiklerden yararlanır. Çocukların anne, baba, abla gibi sözcüklerin yanı sıra etrafında bulunan nesnelerin isimlerini söylemeye de çalışırlar. Bu tek sözcük dönemi, çocukların duydukları kelime sayılarıyla zihin gelişimleri arasındaki ilişkiyi inceleyen araştırmacılar tarafından çok önemsenmektedir. Otuz milyon kelime açığı olarak bilinen araştırmaya göre çocuklar ilk 36 aylık dönemde ne kadar çok kelimeye maruz kalırsa, bu durum onların sadece kelime gelişimlerini değil ilerideki akademik başarılarını da derinden etkilemektedir. Dilerseniz Doğan Cüceloğlu’nun Çocuğun Gelişimde Otuz Milyon Kelime Faktörü videosunu da izleyebilirsiniz. Betty Hart ve Todd Risley tarafından yürütülen araştırmaya göre çocukların bu erken çocukluk döneminde duyduğu kelime sayısı önemlidir. 

Çocuklarda dil gelişim dönemleri

  • İki sözcük dönemi: 18-24 aylık: Bu dönemde çocuklar iki kelimeyi bir araya getirerek iletişim kurmaya çalışırlar. Anne gitti, top gitti gibi ifadelerle çevreleriyle anlaşmaya çalışırlar. Bu dönem aynı zamanda telegrafik dönem diye de adlandırılır. Bunun sebebi de tıpkı telgraf dilinde olduğu gibi iletişimin kısa ve öz olmasıdır. 
  • Çok sözcüklü dönem: 25-32 aylık: Bu defa ikiden fazla sözcüğü bir araya getirebilirler. Daha mantıklı ve anlamlı cümleler üretebilirler. “Baba buraya gel”, “Anne su iç” gibi cümleler kurabilirler. Çocuklar çok sözcüklü cümleler kurarken dilin temel yapılarını da öğrenirler. 
  • Cümle dönemi 32 aylık ve sonrası: Önceki dönemlerde pek de önemsenmeyen dilbilgisi kuralları artık önemli hale gelmiştir. Çocuklar bu dönemde yetişkinler gibi cümle kurmaya başlarlar. Dil bilgisi bakımından büyük gelişme gösterirler. Ayrıca, iletişim kurmada genel olarak herhangi bir sıkıntı yaşamazlar. Kendilerini son derece rahat ifade edebilirler. Bu dönemde zaman kavramı iyice oturmaya başlar. 

Çocuklar için neden yabancı dil eğitimine erken dönemde başlanmalı?

Çocuklar ikinci bir dil öğrenimine erken başladıklarında, o dili öğrenmekten ziyade edinirler. Diğer bir deyişle,  beş yaşından önce başka bir dil öğrenen çocuklar, ana dillerini öğrenmek için kullandıkları ikinci dili öğrenmek için beynin aynı bölümünü kullanırlar.

Yabancı dil bilen çocukların özellikle okuma, yazma ve matematik alanlarında daha başarılı olduğu ve bu alanlarda gerçekleştirilen sınavlarda daha yüksek puanlar aldığı gözlemlenmektedir. Bununla birlikte yabancı dilin merak duygusunu tetiklemesi, empatiyi geliştirmesi ve diğer insanlara karşı daha anlayışlı davranmayı artırması da önemli faydalardandır. 

2014te yapılan bir araştırmaya göre iki dilli yetişen çocukların kelime anlama oranlarının tek dille yetiştirilen çocuklara kıyasla %71 daha fazla olduğu gözlenmiştir. Diğer bir deyişle, iki dilli çocuklar kendi ana dillerini bile tek dilli çocuklara göre daha iyi anlayabiliyorlar. Burada ikinci bir dilin ana dili anlama üzerinde de etkili olduğunu görüyoruz. Buna benzer başka araştırmalar da aynı sonucu destekliyor. İncelemek isterseniz: İki dilli ve tek dilli çocuklarda dil gelişimi okuma olgunluğu ilişkisi, Bilingual children are better at recognizing voices.

Özetle yaygın inancın aksine, çocuğun anadilini edindikten sonra ikinci bir idle geçmeyi beklemeye gerek yok. Erken çocukluk döneminde çocuğu ne kadar dille tanıştırırsanız o kadar çok öğrenecektir. Bunlar biribirinden tamamen farklı diller olsa dahi. 

Çocuğunuzu İngilizce öğrenmeye nasıl teşvik edebilirsiniz?

  1. Beraber öğrenin.
  2. Hedef dilde oyunlar oynayın.
  3. Yabancı dilde çizgi film izleyin.
  4. Birlikte yabancı dilde şarkılar söyleyin.
  5. Gün içinde ya da akşam yatmadan önce çocuğunuza yabancı dilde kitaplar okuyun. Böyle bir rutin oluşturduğunuzda hem kitap okumuş, hem ikinci bir dile odaklanmış hem de birlikte kaliteli zaman geçirmiş oluyorsunuz.
  6. Günlük aktivitelerinize bir yabancı dil ekleyin.

Dilerseniz bu konuda daha detaylı hazırladığımız Çocuklara Evde İngilizce Öğretmek içeriğimize bakabilir, faydalanabilirsiniz.

Oyun yoluyla İngilizce öğrenmek – bu yöntem neden bu kadar etkili?

Çocuklar için ilgi çekici, heyecan verici, coşkuyu ve derse aktif katılımını sağlayıcı uygulamalardan biri oyundur. Oyun, çocuklarla iletişim kurmanın ve onların dünyasını anlamanın en doğal ve en etkili yoludur. Çocuklar oyun oynarken dil öğrendiklerinin farkına varmadan eğlenerek öğrenirler. Oyun oynarken hem zihinsel hem de bedensel olarak aktif oldukları için öğrendiklerini daha uzun süre hatırlarlar.

Bunu destekleyen bilimsel çalışmalar da var. Yapılan çalışmalarda da İngilizce sözcük öğreniminde, oyun ile öğretimin öğrenci başarısı üzerinde, geleneksel uygulamalara göre daha etkili olduğu belirlenmiş ve daha başarılı bulunmuştur. 

Çocuklarda dil gelişimine ve ikinci bir dilin çocukların ileriki yaşantısına olan etkisinden bahsettiğimiz yazımız bu şekildeydi. Umarız ki faydalı olur ve aklınızdaki soruların karşılığını verir. Konuyla ilgili merak ettiğiniz noktalara varsa, yorumlarda yazabilirsiniz. Çocuklarda dil gelişimi ile ilgili sorularınızı yanıtlamaktan ve kuzucuklarımızın geleceğine katkı sağlamaktan mutluluk duyarız. Sağlıklı ve bol İngilizceli günler dileriz. 🍀