Question Tags

Bu yazımızda sizlere onaylama yaparken kullandığımız, Türkçe karşılığı değil mi olan Question Tags konusunu aktaracağız. Kimi dil bilgisi kitabında bu konuyu Tag Questions olarak da görebilirsiniz.

Türkçede onaylama sorusunu sadece “değil mi” ile yapıyoruz ama İngilizcede durum böyle değil. Bu konu, her ne kadar pek çok yapıyı bilmenizi gerektirse de, mantığını anladığınızda oldukça kolay bir konu olduğunu anlatmaya başlamadan önce söyleyelim : )

Konumuzla ilgili ön bilginin ardından hazırsanız Question Tags’ın kullanımına bakalım:

Usage

Türkçedeki karşılığı “değil mi?” veya “tamam mı?” olan cümlenin sonuna eklenen ifadedir. Konuşma dilinde onay almak için sıkça kullanılır. 

Structure:

Cümlenin yardımcı fiilinin zıttı ve cümlenin zamiri kullanılarak oluşturulur.

• You are still young, aren’t you?→ Sen hala gençsin, değil mi?
• She isn’t young, is she?→ O genç değil, değil mi?

Örneklerden gördüğünüz üzere, onaylama sorusu yaparken cümlemiz iki kısımdan oluşuyor. İlk olarak virgüle kadar devam eden ana cümlemiz var ve ardından onaylama kısmımız geliyor. Onaylama kısmını yaparken verilen ana cümlenin hangi zamanda kurulduğunu bilmek önemlidir. Çünkü tag dediğimiz onaylama yani kuyruk kısmını ana cümledeki zamanın yardımcı fiilini kullanarak yaparız. Bununla birlikte ana cümle olumlu ise, kuyruk kısmı olumsuz yapıda olacaktır. Aynı şekilde eğer ana cümlemiz olumsuz yapıda ise, kuyruk kısmı bu defa olumlu yapıda olacaktır. 

Şimdi her zamandan hazırlamaya çalıştığımız örnek cümlelerimize bakalım:

• They play basketball on Saturdays, don’t they?→ Onlar her cumartesi basketbol oynar, değil mi?
• She plays volleyball on Tuesdays, doesn’t she?→ O salı günleri voleybol oynar, değil mi?
• He played football last Saturday, didn’t he?→ O geçen cumartesi futbol oynadı, değil mi?
• Jack isn’t at home, is he?→ Jack evde değil, değil mi?
• Your parents have been living here, haven’t they?→ Senin ailen burada yaşamakta, değil mi?
• You don’t like sushi, do you?→ Sen suşi sevmezsin, değil mi?
• Jane is from England, isn’t she?→ Jane İngiltere’den, değil mi?
• He isn’t from France, is he?→ O Fransa’dan değil, değil mi?
• Your daughter doesn’t drink milk, does she?→ Senin kızın süt içmez, değil mi?
• You have got a car, haven’t you?→ Senin bir araban var, değil mi?
• You have a car, don’t you?→ Senin bir araban var, değil mi?

Yapı olarak Question Tags ile nasıl cümle kuracağımızı görmüş olduğumuza göre, önemli noktalara geçebiliriz.

Important Points:

1. İçinde “not” geçmese de cümle olumsuz olabilir.

• She never goes out with her cat, does she?→ O asla kedisiyle dışarı çıkmaz, değil mi?

Geniş zamandan da hatırlayacağınız üzere, bir cümle her ne kadar olumlu yapıda olsa da içinde asla, hiç anlamına gelen never varsa o cümleyi biz anlamca olumsuz kabul ediyorduk. Burada da aynı durum söz konusu, cümlede olumsuzluk eki olan not olmasa da cümleye never ile olumsuzluk anlamı verildiğinden ana cümleyi olumsuz olarak kabul edip devamında olumlu yapı ile onaylama sorusu elde ediyoruz.

2. Emir cümlelerinin tag’i will veya would ile yapılır.

• Open your books, will you?→ Kitaplarınızı açın, tamam mı?
• Open your books, would you?→ Kitaplarınızı açın, tamam mı?

(İki emir cümlesi de aynı anlama gelmekte.)

• Don’t open the window, will you?→ Pencereyi açmayın, tamam mı?

Emir cümlelerini hatırlayalım: emir cümlelerine fiille başlıyorduk ve zamir olarak da sadece ‘you’ kullanabiliyorduk. Bu sebepten emir cümlelerinden onaylama sorusu yapmak istediğimizde zamir olarak you kullanırız. 

3. Kibar ricalarda (polite requests) won’t kullanılır.

• Open the door, won’t you?→ Kapıyı açmaz mısınız?

4. Let’s den sonra shall kullanılır.

• Let’s take the next train, shall we?→ Sonraki trene binelim, tamam mı / olur mu?

5. “I” zamirinin özel durumu.

• I am late, aren’t I?→ Geciktim, değil mi?

Bildiğiniz gibi amn’t diye bir şey yoktur, bu sebeple I zamirinde istisnai bir durum söz konusudur. Ben öznesiyle onaylama sorusu yaparken yazılı dilde daha resmi durumlarda am not I şeklinde de kullanabilirsiniz. Ancak günlük hayatta, konuşma dilinde daha çok aren’t I şeklinde kullanılır. 

6. There is / There are yapısında tag’de there kullanılır.

• There isn’t a lot of work to do, is there?→ Yapacak çok iş yok, değil mi?
• There are many students, aren’t there?→ Çok öğrenci var, değil mi?

Cümlenin zamiri olarak there ifadesini düşündüğünüzde oldukça akla yatkın bir madde diyebiliriz.

7. Cümlenin zamiri “nobody, no one, someone, somebody, everyone, everybody” ifadelerinden biriyse, tag’de they kullanılır.

• Everyone is here now, aren’t they?→ Şu anda herkes burada, değil mi?
• Nobody has eaten yet, have they?→ Henüz hiç kimse yemedi, değil mi?

Bu maddede dikkat etmeniz gereken nokta şu: Normalde hiç kimse, herkes gibi belgisiz kişi zamirlerini tekil kabul ediyoruz. Ancak onaylama sorularının onaylama kısmında bu zamirlere çoğulmuş muamelesi yapıp ‘they’ kullanıyoruz.

8. Cümlenin fiili “used to” ile kullanıldıysa, tag’de did kullanılır.

• You used to smoke, didn’t you?→ Sigara içerdin, değil mi?

Used to geçmişteki alışkanlıklarımız ifade ederken kullandığımız, cümleye yapardım, ederdim anlamı veren bir yapıydı. Bu sebeple de onay kısmında geçmiş zamanın yardımcı fiili olan did kullanıyoruz diye düşünebiliriz.

Konuyu pekiştirmek adına örnek cümlelerimize bakalım:

• Cats don’t like cucumbers, do they?→ Kediler salatalık sevmez, değil mi?
• He’s been to Eskişehir, hasn’t he? → O Eskişehir’de bulundu, değil mi?
• You weren’t listening, were you?→ Dinlemiyordun, değil mi?
• You have cleaned your room, haven’t you?→ Odanı temizledin, değil mi?
• We had a nice weekend, didn’t we?→ İyi bir hafta sonu geçirdik, değil mi?

‘Question Tags’ yazımız bu şekildeydi. Onaylama soruları ile ilgili anlayamadığınız herhangi bir nokta varsa, yorumlara yazmanız yeterli olacaktır. Yorumlara bıraktığınız soruları yanıtlayarak konuyu daha iyi kavramanıza katkıda bulunmaktan mutluluk duyarız. Herkese iyi çalışmalar diliyoruz.