Okuma, geniş bir çerçevede baktığımızda hayat algımızı belirleyen, geliştiren, renklendiren, dil öğrenmek açısından baktığımızda ise o dili öğrenenlerin kelime hazinesine yaptığı katkıların yanında diğer dil becerilerini (konuşma, dinleme, yazma) de besleyen bir etkinlik. Okuma becerisinin Türkler olarak çoğunluğumuzun İngilizce öğrenirken en çok ve belki tek yüklendiğimiz yetenek olduğu söylenebilir. Fakat bu bilindiği için, artık dil sınavlarında okuma metinleri daha da zorlaştırılıyor, Bu yüzden reading hepimizin iyileştirmeye ihtiyacı olan bir alan olmaya devam ediyor. Burada okuma derken okuduğu metnin anlamını kestirebilme ya da daha ileri seviyesiyle tam olarak kavrama becerisinden bahsediyorum. Fakat bu yetinin tek özelliği okuduğunu anlayabilmek değil. Metni anlamanın yanında onu doğru telaffuzla okumak ve daha kısa sürede okuduğu halde anlamak da gelişmiş bir okuma becerisinin göstergelerinden. Okuma becerimizi tüm yönleriyle geliştirmek, zaman alsa da biraz sabır ve devamlılık, biraz da doğru okumayı öğrenmekle mümkün. Gelin İngilizce okuma becerimizi etraflıca geliştirmenin yolları neler olabilirmiş birlikte göz atalım:

Giriş: Okumaya Başlama

1. Doğru kitabı seçmek:

Herhangi bir kitap (ya da okuma metni) yerine, şu an bulunduğunuz seviyeye göre hazırlanmış ve mümkünse başlığı, içeriği ilginizi çeken kitaplar seçmek, okumaya başlamadan önce atmanız gereken ilk adım. Eğer hangi seviyede olduğunuzu bilmiyorsanız, bunu birçok çevrimiçi sitenin sunduğu İngilizce seviye belirleme testlerinden birini yaparak öğrenebilirsiniz. Şuraya bununla ilgili bir link bıraktım. Ayrıca kitabı okumaya başlamadan önce kitabın iç sayfalarını inceleme imkanı varsa, iç sayfalarında gezinerek de kitabın bulunulan seviye için uygun, o seviyeden düşük ya da yüksek olduğu kontrol edilip, seçim yapılabilir. Daha önceki kelime yazısında da bahsettiğim Oxford Bookworms hikaye serisi ya da çevrimiçi seviyelere göre metin ve seslendirmeler sunan breakingnewsenglish.com gibi siteler materyal olarak kullanmaya uygun seçenekler arasında. 

Orta seviye üzerine geçmiş İngilizce okuyucuları ise http://readpoopfiction.com sitesine göz atabilir. Bu sitede bolca kısa, orta ya da uzun İngilizce hikayeler bulabiliyoruz. Bunun dışında ücretli veya ücretsiz İngilizce e-Kitaplara ulaşmak için, Amazon bağlantılı Kindle uygulamasını da kullanabilirsiniz.

2. Okuma için devamlı ve uygulanabilir bir hedef koyup onu uygulamak: 

Her gün devam ettirebileceğimizi düşündüğümüz (örneğin 10-15 dakika) bir süre belirlemek ve bahane aramadan, sürenin azlığını küçümsemeden okuma yapmayı sürdürmek. Okurken bulunduğumuz ortam ve zaman önemli olduğu için zaten kısa olan bu süreyi, çok yorgun olacağımız, sesli bir ortamda bulunacağımız vakitlere koymak yerine; okuma süremize değer vererek, ona sakin, özel bir vakit ayırmak verimli bir okumanın olmazsa olmazları arasında.

İngilizce okumamız ilerledikçe, tamamen özel şartlar yerine daha vasat şartlarda da okuduğumuzdan verim almaya başlayacağımız zamanlar gelecek, fakat özellikle başlangıç seviyelerinde, alelade bir okumadan sonuç bekleyemeyiz.

Yolda: İngilizce Okuma Yaparken Dikkat Edilmesi Gerekenler:

Seviyemize uygun, ilgimizi çekebileceğini düşündüğümüz materyaller önümüzde. Şimdi okuma süreci içerisinde “nasıl bir okuma” yaparsak ilerlememizin mümkün olabileceğine bakalım.

1. Okurken dil bilgisine takılmamak


Okuduğunu anlamak, temel dil bilgisi gerektiren bir eylem. Bununla beraber, okuma zevkini örtecek derecede gramatik ayrıntılarda takılı kalmak, sık yapılan hatalardan birisi. Okurken dil bilgisi kurallarını uygulamalı olarak görüyor olacağız fakat “okumak” eylemi daha çok “anlamak” odaklı bir faaliyet olduğu için, bağlam ve anlama yönelmek daha doğru olacaktır.

2. Kelime öğrenme hedefimizin olması

Metni okurken dil bilgisi kurallarına ya da her bir kelimenin anlamıyla çok oyalanmak kadar, hiçbir hedefimiz olmadan ve yeni kelimeleri araştırmadan okumaktan alacağımız fayda da az olacaktır. Bu konuda seviyelere göre düzenlenmiş hikaye kitaplarının sonundaki İngilizce-İngilizce sözlükler oldukça kullanışlı. İlk başta bu sözlüklerin İngilizce-İngilizce olması zor ve uğraştırıcı gözükse de, tek kelimelik Türkçe anlamını gördüğümüz kelime aklımızda kalmazken; İngilizce tanımını ve örnek cümlesini gördüğümüz kelimelerin çok daha kalıcı olması ve kelime anlamındaki detayları, kullanım yerlerini bize öğretmesi sebebiyle bu uygulama uzun vadede yararımıza oluyor.

3. Yeterli uzunlukta metinler okumak

Kimilerimizin hayalinde İngilizce’den çeviriyle okuduğumuz klasikleri orjinal dilinden okumak olabilir, ya da ana dilimizde bir kitap boyu anlatılan uzun hikayelerden hoşlanıyor olabiliriz. Yalnız, iş İngilizce okumaya geldiğinde daha kısa ve sonunu getirebileceğimiz metinler seçmek akıllıca olacaktır. Zira metinde ilerlememiz yavaş olacağı için, motivasyonumuzun kırılmaması adına bitirip yeniden okuyabileceğimiz ya da bir başkasına geçebileceğimiz kısalıkta seçimler, okumaktan keyif almanın devamlılığını sağlayan etkenlerden birisi.

4. Telaffuza dikkat etmek

Kitap okurken çoğunlukla içimizden; sessiz okuyor olsak da, zihnimizde kelimeleri seslendiririz. Bu yüzden okuduğumuz metindeki kelimelerin doğru telaffuzunu öğrenmek, sesli veya sessiz okuma farketmeksizin bir gereklilik haline geliyor. Sadece belirli bir kelimenin okunuşunu öğrenmek istediğimizde, kelime telaffuzlarını içeren çevrimiçi sözlüklerden faydalanabiliriz.

Yalnız şunu bilelim, bu kelimeler dinleme yapacağımız zaman sözlüklerde seslendirildiği gibi net, anlaşılır bir şekilde telaffuz edilmeyecek. Yine de doğru telaffuzu bilmek, konuşma esnasında telaffuzun hızlandırılmış ya da küçük değişmelere uğramış halini anlayabilmemizin ön şartı. Hazır telaffuz konusuna değinmişken, kelimelerin doğal telaffuzlarını video kesitleriyle dinleyebileceğimiz iki site linki verelim:

1. https://youglish.com/ : Arattığınız kelimeyi Youtube’daki videoların içerisinden bulup, kelimenin geçtiği cümleyi size bulan bir websitesi.

2. https://www.playphrase.me/ Arattığınız kelimeyi YouGlish’e oranla daha dar bir arşiv içerisinden, filmlerden kesitlerin içinde bulan bir websitesi. Bu sitede her kelimenin telaffuzunu bulamayabilirsiniz ama yine de uğramaya değer.

Doğru telaffuzla okuma yapmak için bir diğer yol ise tahmin edebileceğiniz gibi Avrupa’da her geçen gün kullanımı daha da artan, bizde ise yeni yeni yaygınlaşan sesli kitaplar. Sesli kitaplara ulaşabileceğiniz yolların çoğu ücretli olduğu için -kimisi makul ücretlerde de olsa- bu yazıda zikretmeyeceğim ama küçük bir google araştırması size bu konuda yardımcı olacaktır.

Bu yazımızın sonuna geldik. Yapılması gerekenleri bildikten ve kendimize ütopik değil uygulanabilir hedefler koyduktan sonra, iyi okurların arasına katılmak ve birçok kişinin anlayamadığı metinleri anlayıp, İngilizce kaynakların çeşitliliği sayesinde birçok kişinin bilmediği sınırlara ulaşarak dünyamızı genişletmek bir hayalden ibaret değil. 🙂